O Instytucie

60 lat temu, 2 sierpnia 1954 roku, decyzją ówczesnej Rady Ministrów została powołana do istnienia Akademia Teologii Katolickiej (ATK), a w ramach ATK Wydział Filozofii Chrześcijańskiej (WFCh). Od 1999 roku WFCh funkcjonuje jako jeden z wydziałów Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Uroczysta inauguracja roku akademickiego w dniu 20 listopada 1954 roku otwarła także działalność naukową i dydaktyczną WFCh. W 1954 roku wydział podjął pracę w sześciu katedrach: 1. Podstaw i Historii Filozofii Chrześcijańskiej, 2. Psychologii Empirycznej i Teoretycznej, 3. Historii Filozofii Powszechnej, 4. Ontologii i Logiki, 5. Filozofii Religii, 6. Etyki. Zatrudniał 3 samodzielnych pracowników naukowych, 5 wykładowców na godzinach zleconych, 2 asystentów, 2 lektorów. Na pierwszy rok zapisało się 46 studentów. Pierwszym dziekanem został ks. prof. dr hab. Piotr Chojnacki, a prodziekanem – ks. prof. dr hab. Kazimierz Kłósak. W roku akademickim 1955/56 Rada Wydziału uchwaliła, pod naciskiem ówczesnych władz, że studia na wydziale mogą podejmować tylko księża. Spośród osób świeckich mogą być przyjmowi wyłącznie absolwenci wydziałów humanistycznych i filozoficznych. Następstwem tego był spadek liczby studentów do czterech w roku 1960/61. Do przyjmowania maturzystów na studia filozoficzne można było powrócić dopiero w roku 1964/65, a studia magisterskie zostały przedłużone z czterech do pięciu lat.

Struktura wydziału ulegała kilku reorganizacjom. Pierwsza w roku akademickim 1956/57 dotyczyła katedr, przy których powstało 12 zakładów: Katedra Logiki, Ogólnej Metodologii Nauk i Teorii Poznania (z trzema zakładami: 1. logiki, 2. ogólnej metodologi nauk i teorii poznania, 3. historii nauki), Katedra Ontologii i Teodycei (z dwoma zakładami: 1. otologii i teodycei, 2. filozofii religii), Katedra Filozofii Przyrody (z czterema zakładami: 1. filozofii przyrody, 2. matematyki i fizyki, 3. biologii ogólnej, 4. antropologii), Katedra Psychologii Teoretycznej i Eksperymentalnej (z dwoma zakładami: 1. psychologii teoretycznej, 2. psychologii eksperymentalnej), Katedra Etyki oraz Katedra Historii Filozofii (z jednym zakładem). Taki układ katedr i zakładów, z drobnymi modyfikacjami, przetrwał do roku 1983/84. Modyfikacje te to powstanie w r. 1965/66 odrębnej Katedry Filozofii Religii z zakładem, a co się z tym wiązało – zakładu teodycei w Katedrze Ontologii i Teodycei, oraz (w roku 1977/78) studium informatyki w Katedrze Filozofii Przyrody.

Od roku akademickiego 1966/67, pozostawiając dotychczasowy układ katedr, wprowadzono siedem specjalności, zwanych także niekiedy kierunkami. W ten sposób wydział posiadł podwójną strukturę: naukową, opartą na katedrach, i dydaktyczną, opartą na specjalnościach. Powołano wówczas następujące specjalności: 1. Logiki Formalnej, 2. Gnozeologii Ogólnej i Szczegółowej oraz Epistemologii Ogólnej i Szczegółowej wraz z Ogólną Metodologią Nauk, 3. Filozofii Bytu, Teologii Naturalnej i Filozofii Religii, 4. Psychologicznych Nauk Szczegółowych, Doświadczalnych i Teoretycznych oraz Psychologii Filozoficznej, 5. Filozofii Przyrody i Filozofii Przyrodoznawstwa, 6. Aksjologii, Etyki, Etologii i Filozofii Prawa, 7. Historii Filozofii.

Kolejna reorganizacja wydziału została przeprowadzona w latach 1982-84. Stosownie do wniosku Rady Wydziału z dnia 25 maja 1982 r. Rektor ATK z dniem 1 października 1982 roku przekształcił siedem dotychczasowych katedr z zakładami w siedemnaście katedr. Powołano wtedy trzy kierunki: kierunek filozofii orientacji humanistycznej, kierunek filozofii orientacji przyrodniczej oraz kierunek psychologii (przy zachowaniu siedmiu dotychczasowych specjalności), przyporządkowując im poszczególne katedry. I tak: kierunek filozofii orientacji humanistycznej obejmował siedem katedr: 1. Katedrę Etyki, 2. Katedrę Filozofii Religii, 3. Katedrę Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, 4. Katedrę Historii Filozofii Nowożytnej i Współeczesnej, 5. Katedrę Historii Filozofii Polskiej, 6. Katedrę Ontologii i Teodycei, 7. Katedrę Teorii Poznania. Kierunek filozofii orientacji przyrodniczej obejmował sześć katedr: 1. Katedrę Filozofii Człowieka, 2. Katedrę Filozofii Przyrody, 3. Katedrę Historii i Filozofii Nauki, 4. Katedrę Logiki, 5. Katedrę Metodologii Nauk, 6. Katedrę Metodologii Nauk Systemowo-Informacyjnych. Kierunek psychologii obejmował cztery katedry: 1. Katedrę Psychologii Ogólnej i Metodologii Badań, 2. Katedrę Psychologii Osobowości i Klinicznej, 3. Katedrę Psychologii Rozwojowej, Wychowawczej i Defektologicznej, 4. Katedrę Psychologii Społecznej i Penitencjarnej. Wtedy też z kierunkiem filozofii orientacji humanistycznej związano cztery specjalności: Etyki; Filozofii Bytu, Boga i Religii; Historii Filozofii oraz Gnozeologii (tzn. klasycznej teorii poznania), przekształconej ostatecznie w Specjalność Teorii Poznania. Z kierunkiem filozofii orientacji przyrodniczej związano trzy specjalności: Ekologii Człowieka i Bioetyki; Filozofii Przyrody oraz Logiki (potem: Logiki i Metodologii Nauk). Te siedem specjalności, wtedy ukształtowanych, wytyczały kierunki badań i kształcenia filozoficznego na wydziale aż po przekształcenie ATK w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, także pozłączeniu obu kierunków filozoficznych w jeden. W międzyczasie przemianowano Katedrę Filozofii Religii na Katedrę Filozofii Boga i Religii, a Katedrę Ontologii i Teodycei na Katedrę Filozofii Bytu (Metafizyki). Powołano także nowe: Katedrę Filozofii Ekologii i Katedrę Bioetyki, wtaczając je do Specjalności Ekologii Człowieka i Bioetyki.

Reorganizacja z roku 1982 zapoczątkowała także tworzenie się specjalności na kierunku psychologii. Początkowo powołano cztery specjalności: Psychologii Resocjalizacyjnej; Psychologii Wychowaczej; Psychologii Osobowości i Klinicznej oraz Psychologii Religii. Przejściowo, w latach 1985-88, istniała na kierunku psychologii Katedra Pedagogiki Chrześcijańskiej, z własną specjalnością. Ostatecznie na kierunku psychologii uformowało się pięć specjalności, które obejmowały następujące Katedry: Psychologia Ogólna i Psychodiagnostyka (Katedra Psychologii Ogólnej i Katedra Metodologii Badań Psychologicznych), Psychologia Kliniczna i Osobowości (Katedra Psychologii Klinicznej i Katedra Psychologii Osobowo-ści), Psychologia Rozwojowa, Wychowawcza i Rodziny (Katedra Pedagogiki, Rewalidacji i Rehabilitacji, Katedra Psychologii Rozwojowej, Katedra Psychologii Religii, Katedra Psychologii Małżeństwa i Rodziny), Psychologia Pracy i Stresu (Katedra Psychologii Pracy i Stresu), Psychologia Sądowa i Penitencjarna (Katedra Psychologii Sądowej i Penitencjarnej oraz Katedra Psychologii Społecznej).

W chwili przekształcenia się Akademii Teologii Katolickiej w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, a więc do końca roku akademickiego 1998/99, Wydział prowadził działalność naukowo-dydaktyczną na dwóch kierunkach: filozofii i psychologii, w siedmiu specjalnościach filozoficznych i pięciu psychologicznych, w oparciu o piętnaście katedr filozoficznych i jedenaście katedr psychologicznych. Studenci kształcili się na pięcioletnich dziennych studiach magisterskich oraz na trzyletnim Wyższym Zawodowym Studium Etyki, kończąc je licencjatem. Na obu kierunkach prowadzone też były dzienne studia doktoranckie i magisterskie studia zaoczne. Studia odbywały się według programu, obejmującego dwie zasadnicze grupy przedmiotów: ogólnych dla danego kierunku oraz specjalistycznych. Ponadto w ostatnich latach wprowadzono konwersatoria z przedmiotów teologicznych. Od 1997 roku na wydziale został wdrożony komputerowy system rejestracji studentów ErEs, umożliwiający studentom elastyczny tok studiów, podzielony na etapy, a następnie system USOS.

Tak ukształtowany Wydział Filozofii Chrześcijańskiej znalazł się w 1999 roku w strukturach Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Obecnie WFCh posiada trzy instytuty: Instytut Filozofii, Instytut Psychologii, Instytut Ekologii i Bioetyki. Studia prowadzone są na kierunkach: filozofia (I i II stopień), psychologia (jednolite magisterskie), ochrona środowiska (I i II stopień). Ponadto prowadzone są studia doktoranckie z filozofii i z psychologii oraz studia podyplomowe.

Instytut Filozofii prowadzi studia stacjonarne i niestacjonarne na kierunku „filozofia”. W Instytucie istnieje sześć sekcji: historia filozofii; filozofia bytu, Boga i religii; teoria poznania i filozofia języka; etyka; filozofia przyrody; logika i metodologia nauk. Na pierwszym roku pierwszego stopnia studia są wspólne, od drugiego roku rozpoczynają się specjalności (profile) humanistyczny i epistemiczno-przyrodniczy.Na drugim stopniu studiowistnieją cztery moduły: etyka więzi międzyludzkich; filozofia nauki; metafizyka i historia filozofii; filozofia kultury, religii i polityki.

Instytut Psychologii prowadzi studia magisterskie, stacjonarne i niestacjonarne na kierunku „psychologia”. W Instytucie istnieje sześć sekcji, a w nich sześć specjalności: psychologia ogólna i metodologia badań psychologicznych; psychologia kliniczna i osobowości; psychologia rozwojowa, wychowawcza i rodziny; psychologia pracy i stresu; psychologia sądowa i penitencjarna, psychologia zdrowia i niepelnosprawności. Przez dwa lata studia są wspólne, a od trzeciego roku rozpoczynają się specjalności. Kierunek studiów „psychologia” istnieje od 1992 roku.

Instytut Ekologii i Bioetyki prowadzi studia stacjonarne i niestacjonarne I i II stopnia na kierunku „ochrona środowiska”. W Instytucie istnieją cztery sekcje, a w nich cztery specjalności: humanistyczne podstawy ochrony środowiska, przyrodnicze podstawy ochrony środowiska, prawo i zarządzanie środowiskiem, technologie środowiskowe. Przez dwa lata studia są wspólne, a od trzeciego roku rozpoczynają się specjalności. Kierunek studiów „ochrona środowiska” istnieje od 2002 roku.

Wydział ma uprawnienia do habilitowania w zakresie filozofii i psychologii. Badania naukowe prowadzone są w 38 katedrach.Posiada kategorię „A” w ocenie parametrycznej z 2012 roku.

Laboratorium Instytutu Psychologii UKSW

Od roku 1996 w Instytucie Psychologii UKSW działało Laboratorium Psychologiczne, składające się z dwóch pracowni: Pracowni Naukowo-Dydaktycznej oraz Pracowni Naukowo-Badawczej.

Pracownia Naukowo-Dydaktyczna została zlikwidowana w roku 2015 z powodu utraty praw autorskich do testów psychologicznych, zaś Pracownia Naukowo-Badawcza pod nową nazwą Pracownia Psychodiagnostyki została włączona w nową strukturę  siedmiu laboratoriów Międzyinstytutowego Centralnego Laboratorium Psychologicznego UKSW.

Międzyinstytutowe Centralne Laboratorium Psychologiczne (MCLP) powstało w 2015 roku jako autorski pomysł prof. dr. hab. Jana F. Terelaka w ramach projektu „Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW źródłem zwiększenia transferu wiedzy ze świata nauki do gospodarki dzięki wzmocnieniu infrastruktury badawczo-rozwojowej”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

W skład Międzyinstytutowego Centralnego Laboratorium Psychologicznego wchodziły następujące laboratoria:

Laboratorium Badań Online (kierownik: dr Tomasz Rowiński, dr Emilia Wrocławska-Warchala)

Laboratorium Badań Wariograficznych (kierownik: ks. dr hab. Waldemart Woźniak, prof. uczelni)

Laboratorium Metodologii Badań i Analizy Danych (kierownik: dr hab. Monika Mynarska, prof. UKSW)

Laboratorium Psychodiagnostyki (kierownik: dr Zdzisław Kobos)

Laboratorium Psychofizjologii (kierownik: dr Olaf Truszczyński)

Laboratorium Psychologii Eksperymentalnej (kierownik: dr hab. Marek Nieznański, prof. uczelni)

Laboratorium Psychologii Transportu (kierownik: dr Monika Małkiewicz)

W 2020 r. nastąpiła restrukturyzacja laboratoriów – część laboratoriów zostały przeniesiona do katedr i zakładów Instytutu Psychologii, powstało Laboratorium Metod Badawczych i Diagnostycznych (kierownik: dr Dominik Gołuch), a Laboratorium Psychologii Transportu stało się jednostką ogólnouczelnianą.